HISTORIA

Zakład Hydrogeologii powołany został w roku 1970 pod kierunkiem doc. dr hab. Michała Różyckiego. W latach 1978-1980 pracami zakładu kierował prof. Janusz Bieniewski, a od roku 1980 prof. dr hab. inż. Tatiana Bocheńska.

Prace badawcze Zakładu Hydrogeologii skupiają się nad występowaniem wód podziemnych w formacjach skalnych Dolnego Śląska, jakością wód podziemnych ich kartografią i ochroną. Szczególne miejsce zajmują dokumentowanie zasobów wód podziemnych oraz zmiany warunków hydrogeologicznych pod wpływem działalności człowieka (górnictwo, eksploatacja wód podziemnych). Obok badań hydrogeologicznych prowadzone są prace i badania geologiczno-inżynierskie. Wyniki hydrogeologicznych badań regionalnych oraz metodyka ich prowadzenia pozwoliły na wypracowanie dość obszernej wiedzy podstawowej odnośnie wodonośności skał osadowych, krystalicznych i krasowych na Dolnym Śląsku, parametrów hydrogeologicznych skał porowatych, okruchowych i w różnym stopniu zdiagenezowanych, oraz roli poszczególnych składników przyrodniczego bilansu wodnego w kształtowaniu zasobów wód podziemnych a także ocen ilościowych w zakresie czasu i rozmiaru przestrzennych procesów hydrochemicznych i hydrodynamicznych zachodzących w środowisku skalnym. Efektem tych badań są liczne publikacje w postaci monografii, map i artykułów w czasopismach naukowych.

Powstały prace opisujące zasoby wodne i ich jakość w Sudetach, na Opolszczyźnie, w Lubińsko – Głogowskim Okręgu Miedziowym, mapy hydrogeologiczne Głównych Zbiorników Wód Podziemnych Dolnego Śląska i szczegółowe badania w dolinie Odry. Pracownicy Zakładu prowadzą współpracę naukową z ośrodkami naukowymi w Uniwersytetach w Pradze (Czechy), Sankt Petersburgu (Rosja), Bohum (Niemcy), Limoges (Francja).

W Zakładzie Hydrogeologii 27 pracowników uzyskało stopnie doktorskie, a 10 osób habilitowało się.

Zajęcia dydaktyczne na specjalizacji hydrogeologicznej dla studentów prowadzone są od roku akademickiego 1975/76. Wykłady w Zakładzie prowadzili między innymi profesorowie: Cyryl Kolago, Jan Malinowski, Andrzej Karol Teisseyre, Stanisław Dmitruk i Jan Przybyłek. Około 30% studentów geologii pisze prace magisterskie na tej specjalizacji. W latach 1970-2000 ponad 390 studentów hydrogeologii obroniło prace magisterskie.

Od kwietnia 2000 roku istniejący dotychczas Zakład Hydrogeologii podzielił się na dwa: Zakład Hydrogeologii Podstawowej kierowany przez prof. Stanisława Staśko i Zakład Hydrogeologii Stosowanej – kierowany przez prof. dr hab. inż. Tatianę Bocheńską. Od maja 2004 roku, po śmierci prof. Bocheńskiej, obowiązki kierownika Zakładu Hydrogeologii Stosowanej przejął dr Henryk Marszałek.

Obecnie, zajęcia dla studentów specjalizacji hydrogeologicznej oraz dla studentów studiów I i II stopnia na kierunkach geologia, ochrona środowiska i inżynieria geologiczna prowadzi 5 pracowników naukowo-dydaktycznych. Obronione w ostatnich latach prace doktorskie w Zakładzie Hydrogeologii Stosowanej to rozprawy dr. Michała Rysiukiewicza, dr Agaty Mickiewicz, dr Agaty Korwin-Piotrowskiej oraz dr. Piotra Pezowicza.

Początki rozwoju kadry naukowej Zakładu Hydrogeologii należy wiązać z latami 60-tymi, kiedy to Michał Różycki uzyskał tytuł doktora habilitowanego po przedłożeniu rozprawy pt. “Geologia i hydrogeologia okolic Wrocławia ze szczególnym uwzględnieniem utworów trzeciorzędowych”. W 1969 roku zakończył swoją rozprawę habilitacyjną Janusz Bieniewski poświęconą prognozie hydrogeologicznej skutków odwadniania kopalni Bełchatów. Pierwszą pracą doktorską wykonaną w 1973 r. Zakładzie Hydrogeologii była rozprawa S. Jastrzębskiego pt. “Zmiany wilgotności gruntu iłowego oraz niektórych cech fizykochemicznych pod wpływem elektroosmozy” (obrona na Politechnice Wrocławskiej). W latach 1976-87 zrealizowano 10 prac doktorskich pod opieką doc. Różyckiego oraz prof. Bieniewskiego, prof. J. Malinowskiego, prof. A. Różkowskiego, prof. B. Grabowskiej–Olszewskiej i doc. J. Kotowskiego. W tym czasie zakończono też dwie habilitacje. Kolejne doktoraty zrealizowano w okresie 1992-2001. Promotorami ich byli profesorowie: T. Bocheńska, H. Brill (Francja), S. Staśko i J. Górski. Ogółem w Zakładzie Hydrogeologii wykonanych zostało 20 prac doktorskich oraz 7 habilitacji. W nowoutworzonym Zakładzie Hydrogeologii Stosowanej zostało obronionych 7 rozpraw doktorskich. Wykaz prac kwalifikacyjnych (doktorskich i habilitacyjnych) zestawiono poniżej:

 

 

Data	Autor	Tytuł	Promotor i recenzenci
14.05.1973	Stanisław Jastrzębski	Zmiany wilgotności gruntu iłowego oraz niektórych cech fizykochemicznych pod wpływem elektroosmozy (obrona na Politechnice Wrocławskiej)	prof. dr hab. Z.Szafran, rec.: doc. dr hab. R. Biernatowski, doc. dr hab. M. Mysiak, doc. dr hab. E. Stępowska
14.12.1976	Zbigniew Burzyński – pracownik Poltegoru	Warunki hydrogeologiczne złoża węgla brunatnego Pątnów	doc. dr hab. J.Bieniewski, rec.: doc. dr hab. M.Różycki i doc. dr inż. J.Sozański
01.06.1976	Józef Kryza	Hydrogeologia plejstoceńskiej doliny Kopalnej Małej Panwi koło Opola	doc. M.Różycki, rec.: prof. dr habil. J.Malinowski, doc dr hab. J. Bieniewski i doc. dr hab. A.Różkowski
12.12.1976	Tatiana Bocheńska	Prognoza zjawisk hydrogeologicznych towarzyszących przyszłej eksploatacji górniczej w strefie wychodni cechsztynu okolic Lubina (obrona na Politechnice Wrocławskiej)	doc. dr hab. J. Bieniewski, rec.: prof. dr hab. inż. A.S. Kleczkowski, doc. dr hab. J.B. Tomaszewski
27.06.1977	Stefan Kowalski	Wody podziemne w skałach górnokredowych Gór Stołowych	doc. dr hab. M.Różycki, rec.: prof. dr J.Oberc i doc. dr hab. C.Kolago
27.06.1977	Eugeniusz Zakowicz	Strefowość hydrochemiczna a problem genezy wód podziemnych w utworach permo-triasowych okolic Lubina i Polkowic	doc. dr hab. M.Różycki, rec. prof. dr J.Oberc Oberc i doc. dr hab. C.Kolago
20.03.1983	Janusz Moryl	Wpływ budowy strukturalnej iłu na orientację przestrzenną powierzchni ścinania powstającej w trójosiowym stanie naprężeń w strukturach pochodzenia glacitektonicznego (obrona na Politechnice Wrocławskiej)	doc. dr hab. J.Kotowski, rec.: prof. dr hab. S. Dmitruk, prof. dr hab. M. Dumicz
04.04.1983	Krystyna Choma-Moryl	Analiza zmienności własności fizycznych iłów poznańskich okolic Wrocławia na tle ich genezy i litostratygrafii	prof. dr hab. B.Grabowska-Olszewska, rec.: Prof. dr hab. S.Dmitruk, doc.dr hab. S.Rybicki
10.01.1986	Halina Kryza	Hydrogeologiczne warunki odpływu podziemnego w zlewni Kamienicy w masywie Śnieżnika	prof. dr hab. J.Malinowski, rec.: prof. dr A.Michalik, doc. dr hab. D.Małecka
08.08.1986	Stanisław Staśko	Warunki hydrogeologiczne węglanowych utworów triasu opolskiego	prof. dr hab. A.Różkowski, rec.: prof. dr hab. J.Malinowski, prof. dr hab. S.Krajewski
14.07.1987	Lech Poprawski	Wpływ budowy geologicznej na kształtowanie się warunków hydrogeologicznych w dolinie Odry między Krapkowicami a ujściem Nysy Kłodzkiej	prof. dr hab. J.Malinowski, rec.: prof. dr hab. S.Krajewski, prof. dr hab. A. Teisseyre
24.06.1992	Maciej Lubczyński	Model warunków hydrogeologicznych struktury wodonośnej Ziębic	doc.dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: prof. dr hab. inż. J. Kowalski, prof. dr hab. inż. A.Szczepański
08.06.1994	Henryk Marszałek	Warunki hydrogeologiczne zlewni Kamiennej w Sudetach Zachodnich	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: prof. dr hab. D. Małecka, dr hab. J. Tomaszewski
10.10. 1995	Robert Tarka	Zasilanie wód podziemnych w krystalicznych masywach górskich na przykładzie badań w masywie Śnieżnika	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: dr hab. L. Radczuk, dr hab. J. Przybyłek
14.11.1997	Piotr Jacek Gurwin	Model hydrogeodynamiczny systemu wodonośnego pradoliny Odry w rejonie Głogowa	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: prof. dr hab. B. Kozerski, prof. dr hab. J. Górski
30.10.1998	Piotr Limisiewicz	Ocena podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia w wybranych zlewniach Dolnego Śląska	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: prof. dr hab. A. Macioszczyk, prof. dr hab. inż. J. Szczepańska
17.09.1999	Mariusz Rinke	Migration des meatux sous les decharges d’ordures menageres: etudes de cas (obrona na Uniwersytecie w Limoge – Francja)	prof. dr H. Bril, prof. dr G. Matejka, rec.: prof. dr J.C. Touray, prof. dr hab. inż. A. Jasiński
29.10.1999	Wojciech Rejman	Wpływ czynników antropogenicznych na skład chemiczny płytkich wód podziemnych na terenie ujęcia infiltracyjnego dla miasta Wrocławia	dr. hab. inż. W. Roszak, dr hab. S. Staśko, rec.: prof. dr hab. J. Górski, dr hab. M.O. Jędrysek
26.11.1999	Mirosław Wąsik	Zdolność infiltracyjna utworów przypowierzchniowych a zasilanie wód podziemnych	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: prof. dr hab. J. Motyka, prof. dr hab. J. Przybyłek
20.06.2000	Mariusz Mądrala	Wpływ warunków hydrogeochemicznych na formowanie się składu chemicznego wód podziemnych na ujęciach w dolinach rzecznych	prof. dr hab. J. Górski, rec.: prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, prof. dr hab. A.Sadurski
10.12.2002	Piotr Jezierski	Chemizm wód podziemnych a ich dynamika w obszarze Rudaw Janowickich.	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: dr hab. prof. S. Staśko, dr hab. inż. prof. W. Ciężkowski
27.06.2003	Teresa Jasiak-Taraziewicz	Hydrogeologia doliny Odry między Wrocławiem a ujściem Nysy Łużyckiej	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, rec.: dr hab. prof. S. Staśko, dr hab. inż. prof. J. Przybyłek
27.09.2005	Krzysztof Chudy	Zmiany warunków hydrogeologicznych w rejonie Niecki Nowej Rudy w związku z likwidacją kopalń węgla kamiennego	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, prof. dr hab. S. Staśko, rec.: dr hab. inż. prof. W. Ciężkowski, dr hab. prof. A. Kowalczyk
27.01.2007	Magdalena Worsa-Kozak	Wahania zwierciadła wód podziemnych na terenach zurbanizowanych (miasto Wrocław)	prof. dr hab. inż. T. Bocheńska, prof. dr hab. S. Staśko rec : prof. dr hab. inż. Jerzy Kowalski (UPr Wrocław), prof. dr hab. inż. Jacek Motyka (AGH Kraków)
06.2015	Michał Rysiukiewicz	Kształtowanie odpływu podziemnego w warunkach klimatu umiarkowanego i polarnego na przykładzie zlewni Kamieńczyka (Karkonosze) i Steinvika (Spitsbergen)	dr hab. Henryk Marszałek prof. UWr; rec. prof. dr hab. inż. Wojciech Ciężkowski (PWr), prof. dr hab. inż. Jacek Motyka (AGH Kraków)
24.06.2016	Agata Mickiewicz	Arsen w wodach podziemnych okolic Złotego Stoku na tle geochemicznej ewolucji wód	dr hab. Henryk Marszałek prof. UWr; rec. dr hab. inż. Krzysztof Labus, prof. PŚl, dr hab. inż Adam Postawa (AGH Kraków)
16.11.2016	Agata Korwin-Piotrowska (PIG-PIB)	Dynamika zmian stanów wód neogeńskiego piętra wodonośnego w obszarze Wrocławia	dr hab. Henryk Marszałek prof. UWr; rec. prof. dr hab. Ewa Krogulec (UW), prof. dr hab. inż. Jacek Motyka (AGH Kraków)
26.05.2023	Piotr Pezowicz	Ocena własności izolacyjnych zwietrzelin wybranych skał magmowych Dolnego Śląska w aspekcie ochrony wód podziemnych	dr hab. Henryk Marszałek prof. UWr; rec. prof. dr hab. Jerzy Małecki (UW), prof. dr hab. inż. Krzysztof Labus (AGH Kraków)

 

 

Habilitacje pracowników Zakładu Hydrogeologii i Zakładu Hydrogeologii Stosowanej (od 2000 r.):

 

 

Data	Nazwisko	Tytuł rozprawy
22.04.1965	Dr Michał Różycki	Geologia i hydrogeologia okolic Wrocławia ze szczególnym uwzględnieniem utworów trzeciorzędowych
13.11.1969	Dr Janusz Bieniewski	Prognoza hydrogeologiczna odwodnienia złóż węgla brunatnego eksploatowanych odkrywkowo na przykładach z rejonu Bełchatowa
05.12.1974	Dr Jan Malinowski	Hydrogeologia Roztocza Zachodniego
02.07.1987	Dr Stefan Kowalski	Drenaż wód w warunkach laboratoryjnych na przykładzie wybranych utworów kenozoicznych Sudetów i ich przedpola
22.02.1988	Dr inż. Tatiana Bocheńska	Kształtowanie się warunków hydrodynamicznych w lubińsko-głogowskim obszarze miedzionośnym pod wpływem odwodnienia kopalń
1991	Dr inż. Wojciech Roszak(kolokwium na Politechnice Wrocławskiej	Kształtowanie się składu chemicznego płytkich wód podziemnych w pradolinie Odry w okolicach Wrocławia
09.01.1997	Dr Stanisław Staśko	Wody podziemne w skałach krystalicznych na podstawie badań wybranych obszarów Sudetów polskich.
14.10.2004	Dr Krystyna Choma-Moryl	Badania wybranych gruntów spoistych z terenu Dolnego Śląska jako uszczelnienień składowisk odpadów komunalnych
05.12.2008	Dr Henryk Marszałek	Kształtowanie zasobów wód podziemnych w rejonie Kotliny Jeleniogórskiej
23.03.2012	Dr Jacek Gurwin	Ocena odnawialności struktur wodonośnych bloku przedsudeckiego

Dalsze awanse naukowe przedstawiają się następująco: T.Bocheńska w r 1988 została docentem, w 1992 profesorem uczelnianym, w r.1996 otrzymuje tytuł profesora a w 1999 Minister Edukacji Narodowej mianuje ją na stanowisko profesora zwyczajnego. S. Staśko w r. 1999 otrzymuje nominację na stanowisko profesora uczelnianego.

Na zawsze odchodzą z zespołu kadry naukowej Zakładu doc. dr hab. S. Kowalski i prof. dr hab. A.K. Teisseyre w 1991 r., dr hab. inż. W. Roszak (1999) oraz prof. dr hab. inż. Tatiana Bocheńska – jest to bolesna strata dla Instytutu Nauk Geologicznych.

Kierownik Zakładu Hydrogeologii Stosowanej (2000-2004) prof. dr hab. inż. Tatiana Bocheńska

Wsparcia w pracach naukowych oraz w procesie dydaktycznym udzielają kadrze dydaktyczno-naukowej pracownicy techniczni. Wykonują wiele prac i pomiarów terenowych, badań i oznaczeń laboratoryjnych, interpretacji graficznych, zestawiają bazy danych, pomagają w przygotowaniu publikacji. Ogółem na stanowiskach technicznych w różnych okresach funkcjonowania zakładu pracowało ponad 15 osób (w tym również późniejsi pracownicy naukowi; w latach 1970 – 2000):

 

 

L.p.	Imię i Nazwisko	Lata zatrudnienia	Stanowisko
1.	Mgr Barbara Kijowska	1970 – 08.1994	Specjalista
2.	Danuta Piotrowska	1.07.1972 – 31.10.1983	Starszy technik
3.	Elżbieta Jabłońska	18.11.1972 – 13.11.1983	Starszy technik
4.	Mgr inż. Miłowit Borysow	10.10.1975 – 30.09.1978	Specjalista górnik
5.	Aniela Dudek	1.07.1976 – 28.02.1989	Pomoc techniczna
6.	Mgr Kazimiera Krzystek	Od 15.09.1976 – 08.2002	Specjalista
7.	Joanna Bereza	5.01.1978 – 31.08.1979	Pomoc techniczna
8.	Mgr Gabriela Biniak	1.04.1980 – 31.07.2013	Specjalista
9.	Małgorzata Bednarz	Od 1.09.1981	Starszy technik
10.	Andrzej Kobiałka	22.04.1981 – 31.05.1991	Majster
11.	Mgr Piotr Limisiewicz	15.05.1986 – 30.09.1990	Samodzielny geolog
12.	Mgr Mariusz Mądrala	1.10.1991 – 30.09.1992	Samodzielny geolog
13.	Mgr Mirosław Wąsik	1.10.1992 – 12.02.1995	Samodzielny geolog
14.	Mgr Agnieszka Kowalczyk	1.08.1994 – 31.01.2001	Samodzielny geolog
15.	Mgr Jacek Tyburczy	18.04.1995 – 31.10.1998	Samodzielny geolog

Od chwili powstania Zakładu Hydrogeologii boryka się on z poważnymi trudnościami lokalowymi. Początkowo przydzielono jego zespołowi jeden pokój w pomieszczeniach byłej Katedry Geologii Ogólnej, później dwa pokoje w pomieszczeniach Katedry Stratygrafii oraz niewielkie pomieszczenia na parterze przy ul. Cybulskiego nr 30 i 32 (w rejonie dzisiejszego Muzeum Geologicznego i szlifierni). Również w początkach lat 70-tych Zakładowi przydzielono 400 m² piwnic pod pomieszczeniami Instytutu przy ul. Cybulskiego 30.

W pomieszczeniach piwnicznych rozpoczęto tworzenie laboratoriów Zakładu: geologiczno – inżynierskiego i hydrogeologicznego (znajdują się one tam do dziś). Na szczególną uwagę zasługuje ogromny wkład J. Kryzy w tworzenie bazy lokalowo-aparaturowej i organizację procesu naukowo-dydaktycznego w tamtych latach.

Laboratorium geologiczno-inżynierskie rozpoczynało działalność od zgromadzenia: aparatów trójosiowego ściskania typu norweskiego, aparatów bezpośredniego ścinania, aparatów Proctora, Casagranda oraz sprzętu do oznaczania własności fizycznych gruntu. W okresie minionych 40 lat rozwinęło się ono w nowoczesną placówkę dydaktyczno-naukową, wyposażoną w wymienioną aparaturę oraz konsolidometr Rowe’a, a także zestawy do badań agresywności środowiska gruntowo-wodnego.

Laboratorium hydrogeologiczne rozpoczynało swoją działalność od zgromadzenia kilku przyrządów radiometrycznych, świstawek i taśm mierniczych, kilku wstrząsarek, aparatów Wiłuna, wag, kompletów sit i pomp próżniowych. Od 1971 roku zaczęto gromadzić sprzęt i aparaturę do modelowania filtracji. Był to sprzęt do budowy modeli gruntowych, analog szczelinowy, urządzenia AEHD, integratory sieciowe, analizator pola AP-600.

W roku 1986 zakupiono komputery ZX Spectrum i Amstrong, rozpoczynając etap zastosowań numerycznego modelowania filtracji wód podziemnych. W chwili obecnej laboratorium hydrogeologiczne wyposażone jest m.in. w aparaturę specjalistyczną taką jak: wstrząsarki do wykonywania analiz sitowych na sucho i na mokro, piknometr do oznaczania porowatości skał, aparaty do oznaczania współczynnika filtracji przy stałym lub zmiennym ciśnieniu i do oznaczania współczynnika odsączalności skał zwięzłych.

Ponadto w laboratorium istnieją stanowiska badawcze do oznaczania: przepuszczalności skał zwięzłych, porowatości efektywnej skał zwięzłych, kwasowości wymiennej, współczynnika odsączalności skał luźnych, współczynnika filtracji skał luźnych. Laboratorium hydrogeologiczne wyposażone jest również w sprzęt polowy i laboratoryjny umożliwiający pobór i przygotowanie prób do badań.

Istotnym elementem hydrogeologicznej bazy laboratoryjnej było jedno z niewielkich pomieszczeń na parterze przy ul Cybulskiego 32, w którym zorganizowano laboratorium hydrochemiczne. Początkowowyposażono go w podstawowy sprzętdo wykonywania analiz chemicznych wód metodą miareczkowania, stopniowo udoskonalając zarówno sprzęt jak i wyposażenie aparatury.

W pierwszej połowie lat 90-tych powiększyła się powierzchnia lokalowa zajmowana przez Zakład Hydrogeologii o pomieszczenia na III piętrze i strychu przy ul. Cybulskiego 34 oraz na II piętrze przy ul Cybulskiego 32. W tym czasie, przy dużym zaangażowaniu pracowników oraz dzięki zakupionej aparaturze i dostępie do lokali w obrębie Zakładu stało się możliwe powołanie w 1993 roku Pracowni Geologii Środowiskowej (kierownik dr J. Kryza) oraz stworzenie Laboratorium Numerycznego Modelowania Filtracji. Laboratorium to jest wyposażone w sprzęt komputerowy, w skład którego wchodzą komputery PC, dwie stacje robocze oraz urządzenia peryferyjne (m. in. skaner A3, kilka skanerów A4, ploter formatu A0 itp.), a także zestaw programów modelujących (m.in. Visual ModFlow, Hydrus 2D). W 2001r. laboratorium przemianowano na Pracownię Numerycznego Modelowania Filtracji (kierownik J.Gurwin).

Na początku 2005 roku Zakład Hydrogeologii Stosowanej otrzymał z Komitetu Badań Naukowych grant aparaturowy, w ramach którego zakupiono sprzęt (komputery, ploter, drukarki, GPS-y) i oprogramowanie (m.in.: MapInfo) do Pracowni Hydrogeologii Regionalnej. Dzięki temu stało się możliwe rozszerzenie zainteresowań naukowych na nowe obszary związane z implementacją i wykorzystaniem Systemów Informacji Geograficznej (SIP, z ang. GIS) w hydrogeologii.

Każde z wymienionych laboratoriów w Zakładzie odgrywa istotną rolę w procesie kształcenia studentów. W każdym znajduje się od 6 do 10 stanowisk przystosowanych do prowadzenia programowych zajęć dydaktycznych oraz badań wykonywanych w ramach prac magisterskich.